terug

Lied van lief en lafenis, een houten sculptuur van/door Philippe Cailliau

schenking-hout.jpg
schenking-hout2.jpg

Uit een vraaggesprek met Philippe Cailliau naar aanleiding van de schenking van de sculptuur aan Poëziecentrum in augustus 2018:

"Ik ben altijd al gefascineerd geweest door lettertekens en woorden die in hout uitgehakt zijn. Een gedicht in hout gebeiteld is het resultaat van fysieke arbeid gebaseerd op een poëtische creatie. Ik wilde zo’n “gedicht op hout” wel eens maken, maar het wordingsproces had ik wel onderschat … . In 1979 was mijn werkmethode nogal primitief, ik deed alles met de hand. In het dagelijkse leven bestonden computers die je kunnen helpen bij het ontwerpen van een model, nog niet. Ik koos een stuk hout en een geschikt lettertype, en tekende dan elke letter op het hout. Berekende spaties, correcte grootte en verhoudingen, het was een studie van de twee- en zelfs driedimensionale ruimte van de plank, want je kunt het je niet veroorloven een versregel te “tekenen” waarvan de laatste letter niet meer op de regel past. Ik vertel niets nieuws: je gedicht mag niet te lang of te breed zijn. En dan kwam het beitelen. Kappen in de richting van de houtvezel is nauwelijks een probleem, maar als je haaks op de vezelrichting beitelt, loop je het gevaar het hout te beschadigen en dan is alle moeite voor niets geweest. Je mag ook niet te diep houwen. Het reliëf moet gelijkmatig zijn. Je moet dus gefocust blijven, want elke fout vertaalt zich in weggooien en alles herbeginnen. Ik was 25 in 1979 en had geen enkele ervaring. Ik heb toen bloed en tranen gezweet, want ik zat elke dag een paar uur op mijn knieën (op de vloer) om letters te tekenen en uit te hakken. Dagen nadien had ik nog steeds pijnlijke knieën.

Waarom ik het gedicht Lied van lief en lafenis op hout gemaakt heb? Ik wilde weten hoe het voelde fysieke arbeid te verrichten om zo’n sculptuur te maken. Maar ik was nadien wel geleerd: zo’n arbeid zou ik voortaan aan professionele houtbewerkers en -kappers overlaten. Het is natuurlijk duidelijk dat Lied van Lief en lafenis gebeiteld is door een amateur. Maar ik ben wel trots op dit werk. In die jaren volgde ik met grote aandacht de ontwikkelingen in de visuele en concrete poëzie. Ik maakte zelf ook wel enkele concrete / visuele gedichten. Ik had in de jaren zeventig wijlen Paul de Vree leren kennen (en enkele andere eerbiedwaardige vertegenwoordigers van het genre) en hij publiceerde tussen 1975 en 1979 een paar visuele gedichten van mij in zijn legendarische tijdschrift De Tafelronde.

Daarnaast maakte ik occasioneel ook wel een plastisch werkje, zoals een micaplaat waarop ik met silicone een begrip als “agressivitatortur” spoot, of ik kleefde een hele oppervlakte vol met vermicellisoeplettertjes die na kleuring op een kraterlandschap uit WOI geleken. Zo ontstond in 1982 mijn De nachtmerrie van de schrijver.

Ik werkte eveneens met een elektrische schrijfmachine en componeerde met het alfabet hele (woord)beelden op A4. Afbeeldingen van enkele beeldende werken vind je op de fotopagina van mijn website. Toen ik later het prachtige visuele en concrete werk van een dichter en plastisch kunstenaar als Renaat Ramon zag, was ik maar al te blij dat ik na de beginjaren tachtig gestopt was met mijn visuele poëziepogingen. Geef de keizer wat des keizers is.

Ik schenk de sculptuur Lied van lief en lafenis uit 1979 aan het Poëziecentrum uit waardering voor alles wat het momenteel voor onze poëzie doet (en dat is bepaald niet weinig!) – én opdat ik me na mijn dood niet in mijn graf zou moeten omdraaien omdat mijn erfgenamen het gebeitelde Lied van lief en lafenis reduceren tot een fijne plank “hout” die na enkele bijlslagen ideaal aanmaakhout wordt voor de open haard of de houtkachel op een gezellige winterse avond."

Type
driedimensioneel object
Onderwerp
Philippe Cailliau
Bewaarinstelling
Poëziecentrum
Datum van creatie
1979
Maker
Philippe Cailliau
Materiaal/Afmetingen
540 x 440 x 15
Hout
Taal
Nederlands
Rechten
Geen Creative Commons - Alle rechten voorbehouden
Transcriptie
Lied van lief en lafenis

In uw vloeibare,
uw weefsel wijder wordt.
Geboren, horig
de gebaren inwaarts.

Een ader opent zich.
En taal zich sluit.

Beslapen en verlaten
het aanwezige. Leegte.
Draag de beweging
naar het stof, nu.